In het eerste deel van het interview met Rik heb je kunnen lezen hoe het er aan toe gaat binnen de Penitentiaire Inrichting (PI). Ik vind het mooi om te zien hoe gedreven hij is in zijn vak en tegelijkertijd lijkt het mij hartstikke moeilijk om met bepaalde verdrietige situaties te dealen. In het tweede deel kom je erachter waarom hij als Justitieel Verpleegkundige is gaan werken én met welke vooroordelen hij te maken krijgt. Iedereen heeft altijd een oordeel over de gedetineerden en als ‘familie van’ krijg je ook met vooroordelen te maken, maar wat vinden mensen ervan dat hij mensen verzorgt die een misdaad hebben gepleegd? Dat ga je nu lezen!

Hoe ben je eigenlijk in deze functie terecht gekomen?

Ja, dat ging een beetje gek. Ik werkte in de thuiszorg en kwam een oud collega van me tegen waarmee ik aan de praat ging. Hij vertelde mij dat hij in het gevangenisziekenhuis werkte en ik dacht: ‘Oh wat is dat voor iets?’ En toen dacht ik weet je wat, ik ga het gewoon doen. Ik zat 20 jaar bij dezelfde werkgever en dacht laat ik eens wat anders proberen. Zo kwam ik hier. Toen ik hier de eerste week was dacht ik: ‘Wauw wat is dit!’ Ik had nooit geweten dat je als verpleegkundige in een gevangenis kon werken. Het is het leukste wat ik ooit gedaan heb.

En waarom vind je dit werk dan zo leuk?

Dat komt door die afwisseling. In een gewoon ziekenhuis werk je op 1 afdeling. Bijvoorbeeld cardiologie of een orthopedische afdeling. In dit ziekenhuis gebeuren zoveel verschillende dingen. Met handelingen zoals het prikken van een infuus tot het afnemen van bloed of wondverzorging. Het hebben van een baby in je armen is prachtig, maar het is natuurlijk niet de plek waar je een baby wil hebben. Anderzijds kan je ook gewoon goede gesprekken hebben met mensen of ze begeleiden tot zelfstandigheid. Het is alles bij elkaar. Ik zie echt een mens achter de deur zitten en als ik een beetje kan bijdragen aan het re-integreren in de samenleving dan heb ik mijn taak volbracht.

Je bent zo enthousiast over je werk! Heb je ook wel eens last gehad van patiënten die agressief tegen je waren?

Uhm, ik heb hier nog nooit moeten vechten, het is een zorgcentrum. Onze patiënten hebben een lichamelijk aandoening en die zijn vaak niet in staat om op te staan en mij te slaan. Een ervaring die mij best wel is bijgebleven in een van de eerste weken dat ik hier werkte, is die met een jongeman die was opgenomen bij ons vanwege een GHB-detox. Hij was agressief en ik wilde zijn medicatie geven, maar die wilde hij niet hebben. Hij wilde wat anders maar dat had ik niet. Dat ging die dokter ook niet voorschrijven, dat wist ik. Toen werd hij boos… Ik werd gelijk de cel uitgeduwd door een bewaker die zei: ‘Haal er nu iemand bij want dit gaat fout.’ Ik heb toen een andere bewaarder (een PIW’er noemen we dat hier) erbij gehaald en die zijn samen bezig geweest om die jongen weer tot bedaren te krijgen. Dat vond ik niet zo leuk. Daar ben ik wel een week even van slag van geweest. Dat ik dacht: ‘Jeetje, dat had dus ook anders af kunnen lopen.’ Dat is gelukkig niet gebeurd, omdat de de PIW’ers waar ik mee samenwerk helemaal gefocust zijn op de veiligheid. Zij garanderen mijn veiligheid. Ik mag ook nergens alleen naar binnen. Zij kijken eerst wat de situatie is en daarna mag ik pas naar binnen. Bijvoorbeeld als ik iemand zie zitten waarvan ik denk dat diegene nu mijn hulp nodig heeft, kan ik niet zomaar naar binnen. Als de PIW’er het niet veilig vind kom ik er gewoon niet in. Ongeacht de situatie. Patiënten kunnen ook dingen faken en daar let de PIW’er op. Dus als het niet veilig is dan sta ik buiten die celdeur. Dat was toen ik hier in het begin werkte lastig, ik moest echt even schakelen.

Dat kan ik me voorstellen. Begrijpen mensen in jouw omgeving dat je voor dit vak gekozen hebt?

Ik moet regelmatig uitleggen waarom ik er voor kies om met gedetineerden te werken ja. Ik noem ze patiënten, maar ik moet het wel vaak uitleggen. En weet je wat het is? Iedereen hier heeft iets gedaan wat niet mag en zij zijn daarvoor gestraft, want daarom zitten ze ten slotte hier. Het is alleen niet aan mij om daarover te oordelen. Het is ook niet aan mij om iemand daar op af te rekenen, dat heeft de rechter al gedaan.

Mooi gezegd, maar wat krijg je dan van reacties in je omgeving?

Opmerkingen als:

‘Ja, die hebben toch geen recht op zorg.’

‘Gedetineerden hebben de meest verschrikkelijke dingen gedaan.’

‘Kan je niet vergeten om ze pijnstilling te geven zodat ze extra pijn hebben?’

Dat soort rare dingen. Maar goed weet je, het was voor mij ook een onbekende wereld. Ik kan me dus voorstellen dat wat onbekend is lastig is om te begrijpen. Ik ga dan het gesprek aan met die mensen en dan leg ik uit wat er zo mooi is aan mijn werk. Dan verwijs ik ze naar mijn Instagram. Dan zie je namelijk dat het echt niet is zoals jij allemaal denkt. Dat je ook hele mooie gesprekken kan hebben met allemaal mensen. Niet iedereen is te helpen en ook niet iedereen wil geholpen worden, dan is dat ook oké. Dan kiest die persoon er zelf voor. Ik zorg dan alleen dat er een wond dicht is en dan gaat hij weg. Dat is dan jammer, maar de meeste patiënten staan open om te praten en daar kan je best goede gesprekken mee hebben.

Als je dat aan je omgeving uitlegt, geven ze je dan gelijk? Zet je hun aan het denken?

Ja. Ik heb bijvoorbeeld met mijn eigen vader best wel vaak die gesprekken gehad. Hij begreep dat ook niet echt, maar ik leg het dan zo uit: ‘Je moet het zo zien, iemand die bijvoorbeeld een schotwond heeft, komt in het ziekenhuis terecht. Die persoon moet daar dan een paar dagen blijven en komt daarna naar ons toe. Zonder het gevangenisziekenhuis had het ook zo kunnen zijn dat zo iemand heel lang in het reguliere ziekenhuis moet liggen met bewaking. Hoe lig jij er dan naast als je iedere keer bewaking ziet? Dat lijkt me ook niet heel fijn’. Dus wij zorgen er ook voor dat de rust in de reguliere ziekenhuizen gewaarborgd blijft. Tegelijkertijd maken wij ook iemand beter zodat diegene verder kan in zijn strafzaak, zo zie ik het dus ook wel een beetje. We helpen iemand verder met z’n leven, maar iemand moet ook wel veroordeeld worden als dat het geval is. Natuurlijk komen ook mensen in vrijheid, vandaag hadden we ook weer iemand, die heeft iets kleins gedaan. Die hebben wij twee weken hier gehad om af te kicken van de GHB en die komt weer in vrijheid. Dat gebeurt ook. Het zijn niet alleen mensen die jaren moeten zitten.

Helder. Toen mijn vader zat had ik ook best wel een naar beeld over medewerkers van de PI. Begrijp jij dat de achterban van gedetineerden huiverig is over de zorg die wordt aangeboden in de PI? En wat vind je daar van?

Ik begrijp dat wel, omdat het een onbekende en gesloten wereld is. Ik kan me voorstellen dat mensen bij het woord ‘gevangenis’ denken aan de series op Netflix waarin mensen met 8 personen in één cel op een bedje op de grond liggen. Dat is heel jammer en daarom probeer ik aan mensen te laten zien dat het anders is. Ik kan me echt voorstellen dat mensen zo denken, maar ik vind het wel heel jammer. Er gingen in het verleden ook verhalen over de PI Haaglanden de ronden en dat vind ik heel vervelend, omdat ik weet dat het niet zo is. Ik weet hoe wij het hier doen én ik weet dat wij het hier heel goed doen. En dat wij elk patiënt zorg op maat geven en dat ziet de buitenwereld natuurlijk niet. En je weet natuurlijk ook niet wat er wordt verteld door de patiënten naar het thuisfront. Je weet als PI dat onvrede op de loer ligt. Daarnaast is het ook wel logisch, in een regulier ziekenhuis kan je binnen lopen wanneer het jou uitkomt. Dat is hier natuurlijk niet. Ik kan me voorstellen dat mensen gefrustreerd zijn. Zeker ook met de coronatijd. Toen was er helemaal geen bezoek mogelijk.

Dat was een heftige tijd. Hoe heb jij dat ervaren?

Ja.. Dan heb je alleen maar een telefoontje en dat is vaak een heel eenzijdig gesprek. Je hebt geen idee hoe het echt is. Misschien jou vader, dat denk ik dan, dat vul ik in hoor.. Die houd zich dan natuurlijk groot. Terwijl het een hele moeilijke situatie is waar hij in zat. Ik zie dat ook vaak als ik gedetineerden hoor bellen, dan word er opgehangen en dan zie je dat iemand emotioneel is en verdrietig. De gedetineerden proberen zich voor het thuisfront groot te houden. Dat vind ik heel knap, want als je dat als enige hebt en verder niks dan is het heel moeilijk. Ik kan me dan dus ook voorstellen dat mensen ontevreden zijn.

Dat denk ik ook. En niet alleen hij, ik probeerde me evengoed groot te houden. Je wil de situatie toch niet moeilijker maken dan dat het al is… Ik vond het een mooi gesprek Rik, wil je nog iets kwijt aan mijn lezers?

Ja! Ik zou het leuk vinden als mensen eens kijken op mijn Instagram of Facebook. Misschien dat ik zo mensen hun denkbeeld toch kan laten veranderen. Vooral door te laten zien dat ik iedereen als mens behandel ook al hebben ze de verschrikkelijkste dingen gedaan. Er is nog steeds een mens wat hulp nodig heeft en ik vind dat iedereen recht heeft op goede zorg. Dus dat is eigenlijk mijn mening. Ja en vooroordelen, mensen houden het toch wel. Ik kan wel zeggen: ‘Zorg dat je die niet hebt.’ Alleen mensen houden dat. Als ik al 2 mensen kan overtuigen dat het werk wat ik doe prachtig is dan is mijn missie volbracht. Ik hoef niet iedereen te overtuigen. Doe lekker je eigen ding, vind wat je vindt. Dan doe ik wat ik wil, maar als je wil luisteren naar me dan vertel ik het je.

Zo! Dat was mijn gesprek Rik, wat een oprechte en leuke man! Ik hoop dat je dit artikel met veel plezier hebt gelezen. Én mensen, de tip van de week: Doe lekker je eigen ding ;)! Ik spreek jullie weer op de gram @notmycrime_. Heb jij nog suggesties over wie ik echt moet interviewen? Let me know!