Wat heeft haar nou het meest beschadigd. Was het de huiszoeking? De arrestatie midden in de nacht? Was het de onzekerheid waarin zij opgroeide? De geldproblemen die haar gezin ontwrichtte? De sociale impact? Al deze factoren hebben haar niet koud gelaten. 

Het was de arrogantie van de officier van justitie, de decaan van school die haar onderschatte, de mensen die haar aanraadde niet zoveel met haar vader om te gaan. 

Mensen die niet meer op haar verjaardag kwamen, de wilde verhalen die rond gingen, hoe zij moest aan zien hoe haar vader ineens anders werd behandeld, het systeem waar haar gezin tegenaan liep, het hele bemoei-proces over iets waar al die wijze, volwassen mensen nooit bij waren geweest én nog erger: mensen die haar gingen vertellen hoe zij het moest doen, maar intussen geen vinger uitstaken om te helpen daar waar het echt nodig is. 

Als ik terug kijk naar dat 16 jarige meisje, zie ik een jonge dame, wellicht wat te wijs voor haar leeftijd, maar eveneens een meisje met een hart vol liefde om te geven, eentje die de wereld op haar schouders draagt, maar hoop heeft. Een meisje dat al haar vertrouwen in het systeem is verloren en toch strijdbaar. Soms verscheurd van verdriet, maar schatert het ook uit van het lachen. Af en toe de wanhoop voorbij en daardoor juist heel creatief. Eentje die niet altijd de weg weet, maar het haar ook niet laat vertellen. 

En dat meisje staat nu hier. Inmiddels een getrouwde vrouw, geliefde dochter, ondernemer, en een warme vriendin voor velen. Het levende bewijs dat het hebben van een ouder in detentie geen struikelblok hoeft te zijn. Natuurlijk ben ik regelmatig gestruikeld of ontzettend hard op m’n bek gegaan, maar we vallen allemaal weleens. Alleen de een wat harder dan de ander. Het leven vormt ons tot wie we vandaag de dag zijn. 

Ik praat dan ook liever niet over wat mij heeft beschadigd, maar over wat mij heeft gemaakt. Als je in het diepe wordt gegooid dan leer je zwemmen, liever dan verzuipen. Des al niet te min is de liefde altijd overstijgend. De liefde van de mensen om mij heen, inclusief de onvoorwaardelijke liefde van mijn criminele vader. 

Dat geldt ook voor andere kinderen in mijn positie. 

We kunnen het verdriet niet voorkomen, we kunnen het alleen verzachten. We kunnen trauma niet voorkomen, we kunnen hen wel leren om ermee om te gaan. We kunnen deze kinderen niet behoeden voor al het zeer wat een ouder in detentie brengt, maar we kunnen onze kinderen überhaupt niet beschermen voor wat het leven brengt. Het gaat niet zo zeer om het beschermen van kinderen tegen het kwaad, maar om hen daarmee te leren dansen. 

We kunnen onze kinderen weerbaar maken, vertrouwen geven en leren wat de kunst van het leven is, zodat zij zich ontplooien tot weerbare en zelfverzekerde volwassenen. 

Maar wat is dan de kunst van het leven? Veerkracht, creativiteit, oplossingsgericht denken, vertrouwen, hoop. De kunst is om blij te zijn met de blije dingen en verdrietig te zijn om de verdrietige dingen. 

Het heeft vooral te maken met hoe we met de golfslag van vreugde en verdriet weten om te gaan. Deze tentoonstelling geeft dat heel mooi weer. Situaties als deze vergen meer dan praktische oplossingen en soms is er geen oplossing. Het beste wat je dan kan doen is luisteren, er zijn en net als de wind een duwtje in de juiste richting geven als dat echt nodig is. 

En laten we vooral niet vergeten dat deze kinderen net zo bijzonder zijn als elk ander kind, met ieder zijn of haar kwaliteiten. Kinderen zijn krachtig en juist kinderen met een ouder in detentie zijn misschien wel krachtiger dan de meeste mensen, omdat zij al op jonge leeftijd leerde met de golfslagen om te gaan. 

Deze voordracht heb ik speciaal geschreven voor de opening van de tentoonstelling Guiding Lights in het Atrium van Den Haag. De tentoonstelling staat in het teken van kinderen met een ouder in detentie. Je kan de tentoonstelling bezoeken tot 31 mei 2023.